تعریف ساختمان هوشمند
ساختمان هوشمند، ساختمانی است که کلیهی اجزای داخلی آن، به واسطهای یکپارچه و با منطقی سازگار با محیط، در تعامل با یکدیگرند. به بیان دیگر، طراحان ساختمانهای هوشمند با یکپارچهکردن چهار عنصر کلیدی یعنی سامانهها، ساختار، سرویسها و مدیریت، محیطی پویا و مقرونبهصرفه فراهم میکنند که به رفاه، راحتی و امنیت بیشتر کاربران ساختمان میانجامد. امروزه، بازار جهانی ساختمانهای هوشمند در چهار گروه بازار محصولات، بازار کاربر نهایی، بازار فناوری و بازار اپلیکیشن جا میگیرد.
ساختمان هوشمند شامل نصب و بهرهبرداری از سیستمهای فناوری یکپارچهسازی ساختمان است. این سیستمها اتوماسیون ساختمان، راهکارهای ایمنی و امنیتی، ارتباطات و سامانههای مدیریت امکانات را دربرمیگیرند. تفاوت اصلی ساختمان هوشمند با ساختمانهای معمولی در این است که همهی وسایل، تجهیزات و امکانات در ساختمان هوشمند به یکدیگر متصل هستند و با یک سیستم مرکزی به صورتی یکپارچه هدایت میشوند. به دیگر سخن، ساختمان هوشمند، ساختمانی است که مجهز به یک زیرساخت ارتباطاتی قوی است که آن را قادر میسازد به صورت مستمر نسبت به وضعیتهای متغیر محیط واکنش نشان دهد و خود را با آنها هماهنگ کند.
هوشمند، در واقع، توصیفی برای حسگرهای پیشرفته، اکچوئیتورها و تجهیزات مرتبط است. یک دستگاه هوشمند یا سیستم هوشمند، به وسیلهی یک ریزپردازشگر بهگونهای برنامهریزی میشود تا اعمالی ازپیشتعیینشده را انجام دهد و با سیستمهای خارجی توسط شبکهی دادهها ارتباط برقرار سازد. هوشمند برای توصیف تلفیقی از تجهیزات و سیستمها به همراه نرمافزاری که قابلیت تفسیر و برقراری ارتباط میان مجموعهی تجهیزات و سیستمها را دارد، به کار میرود.
پیشینهی ساختمانهای هوشمند
در سال 1966، به مکانی که امکان کنترل خودکار تجهیزات و اجزا را فراهم میکرد، ساختمان هوشمند گفته میشد. در سال 1970، تعریف ساختمانهای هوشمند به این صورت ارائه شد: «آمیزهای از نوآوریهای فنی و غیرفنی به همراه نظام مدیریتی پیچیده که سرمایه صرف آن شده است. به طور کلی، میتوان گفت تا پیش از دههی 70 تنها به سهولت کاربرد و انعطافپذیری سیستمهای مدیریتی و کنترلی توجه میشد. اما پس از دههی 70، بستری برای شکلگیری سیستمهای هوشمند با مفهوم امروزیاش آغاز شد. بنابراین، ساختمانهای هوشمند یا دستِکم بحث مفهومی آنها به اوایل سالهای 1980 برمیگردد. در سال 1984، مقالهای در مجلهی نیویورکتایمز، در مورد ساختمانهای نسل جدید که ساختمانهای هوشمند نامیده میشوند، از سوی سازندگان ساختمان ارائه شد.
این ساختمانها به عنوان پیوند دو فناوری (ارتباطات از راه دور و توسعهی صنعت رایانههای شخصی) تعریف شدهاند. در این دوران، نخستین ارتباط واقعی میان سازندگان ساختمان و فناوریهای اطلاعات و ارتباطات پایهریزی شد. فناوری ارتباط از راه دور جدید، فرصتی را در اختیار مالکان ساختمان گذاشت تا خدمات فناوری را در ساختمانهای خود به فروش رسانند و به کسبوکار خود رونق دهند.
در دههی بعدی، پیشرفتهایی در ساختمانسازی، شامل سیستمهای کابلکشی سازمانیافته (Structured Cabling Systems)، سیستمهای دیداری-شنیداری، کنترلکنندههای اتوماسیون ساختمان با سیستم کنترل دیجیتال مستقیم (DDC)، فضای محدودشده برای تجهیزات شبکه، سیستمهای دسترسی و نظارت ویدئویی صورت گرفت و در سال 1994، راهنمای استانداردسازی تحت استاندارد «مَستر فُرمت» (Master Format) از سوی «موسسهی مشخصات ساختوساز» (CSI) منتشر شد. در بخش هفدهم این راهنما، طراحان به فناوریهای پس از ساخت کامل ساختمان اشاره کردند. آخرین ویرایش در استاندارد مزبور که در سال 2004 منتشر شد، از پیشرفتهای خوبی در زمینهی کاربرد فناوریهای هوشمندسازی ساختمان برخوردار بود.
در آغازِ هوشمندسازی، تنها خودکارسازی سیستمهای هشدار، روشنایی و تهویهی مطبوع مدنظر بود؛ پس از آن، خودکارسازی سیستمهای اداری و امنیتی مدرن آغاز شد و بهتدریج، هوشمندسازی ساختمان، نظارت بر همهی فرایندهای ساختمانی را دربرگرفت. امروز به ساختمانی هوشمند میگوییم که در آن تبادل اطلاعات، در سیستمهای ساختمان به صورت خودکار و یکپارچه انجام میشود.
